Ժամանակակից մաթեմատիկայի հետազոտություններն սկիզբ են առել 1944 թվականին, երբ նորաստեղծ Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիայում բացվեց Մաթեմատիկայի և Մեխանիկայի բաժինը: Հետագայում բաժինը վերափոխվեց Հայաստանի Գիտությունների Ակադեմիայի Մաթեմատիկայի և Մեխանիկայի ինստիտուտի, որի առաջին տնօրեն ընտրվեց կոմպլեքս անալիզում իր գիտական արդյունքներով հայտնի ակադեմիկոս Արտաշես Շահինյանը:
Սկզբնական շրջանում հետազոտությունները կատարվում էին ֆունկցիաների տեսության շրջանակներում: Հետագայում հետաքրքրությունների ոլորտը ընդլայնվեց և այժմ այն ընդգրկում է դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հավասարումների, ֆունկցիոնալ անալիզի, հավանականության տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության, մաթեմատիկական ֆիզիկայի տարբեր հարցեր:
Ներկայումս ինստիտուտն ունի մոտ 25 հիմնական գիտաշխատող, ինչպես նաև մի շարք հետազոտողներ Երևանի Պետական Համալսարանից: Ինստիտուտի աշխատակազմի կողմից ստացված գիտական նորությունները հիմնականում տպագրվում են Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի «ՀՀ ԳԱԱ Տեղեկագիր: Սերիա Մաթեմատիկա» ամսագրում, որը հիմնադրվել է 1966 թվականին: 1979 թվականին սկսած անսագիրը թարգմանվում է անգլերեն և տպագրվում է «Ժամանակակից Մաթեմատիկական Անալիզի Ամսագրում»: Այն իրականացվում է ԱՄՆ-ում գործող «Ալերտոն Պրեսսի» կողմից: